کد مطلب:27703 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

سرّ صعوبت تبيين حيات عارفانه علي(ع) چيست؟

سرّ صعوبت تبيين حيات عارفانه آن حضرت(ع) اين است كه غالب انديشوران علوم الهي صاحب​نظر بوده​اند، نه صاحب بصر. آنان كه صاحبدلانه به قبله شهود روي آورده باشند اندكند و آنچه را هم كه يافته​اند كمتر بازگو كرده​اند. از اين رو اگر سخني درباره علوم علوي مطرح مي​شد در مدار علم حصولي بود، نه بيش از آن.

آنچه عَمْرو بن بَحْر معروف به جاحظ از نظام نقل مي‎كند از مدار ياد شده تجاوز نمي​كند. وي مي‎گويد:

من از نظام شنيدم: گفتار درباره عليّ بن ابي​طالب(ع) محنت است؛ زيرا اگر گوينده حقّ او را وفا كند غلوّ كرده است و اگر از حق او بكاهد جفا كرده است. هسته مركزي متوسط بين وفا و جفا دقيق و تيز است و دسترسي به آن جز براي حاذق ذكيّ سخت است (امالي طوس /588، ح1218).

اين گفتار عجزآميز صراحت يا ظهوري درباره زندگي شاهدانه علوي ندارد؛ چنانكه آنچه ابن نديم از اخبار واقدي نقل كرد كه:

از معجزات رسول اكرم(ص) است؛ همان​طور كه عصاي موسي(ع) و مرده زنده كردن عيسي(ع) معجزه آنان بوده است (فهرست ابن نديم/111).

زيرا اين​گونه از مدح و ثناها براي تشريح كيفيّت حيات علوي گفته نشده و در آن مدار هم سير نكرده است. برخلاف آنچه از رسول گرامي(ص) و امام صادق(ع) درباره آن حضرت(ع) رسيده است كه «يقين عليّ بن ابي​طالب(ع) از ديگران بيشتر (كنز الفوائد، ج1، ص263.) و شديدتر است» (مزار كبير /231، ح6.)؛ زيرا اين​گونه تعابير گذشته از ظهور لفظي با توجّه به صدور آنها از صاحبدلان و حاصب​بصرانْ زمينه عنايت به زندگي شاهدانه آن حضرت را فراهم مي​كند.

---

: آية الله جوادي آملي
حيات عارفانة امام علي(ع)